Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve birçok vilayetimizi etkileyen sarsıntı ülkemizi derinden yaraladı. Bölgede yaşayanlar fizikî ve ruhsal açıdan önemli halde etkilendi. Bilhassa çocuklar bu süreci daha güçlü atlatıyor. Bahse ait Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Uzun tavsiyelerde bulundu. 

Depremzede çocukların öncelikle fizikî güvenliğin sağlanması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Bilge Uzun, olumsuz durumlarda çocukların hislerini daha ağır yaşamakta olduğunu ve yetişkinlere göre daha telaşlı hissetmekte olduklarını vurguladı. Sarsıntıda ebeveyn kaybı olması halinde haberin çocuğa en uygun ve en kısa vakitte iletilmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun hususa ait: “Afet sonrasında çocukları dinlemek ve hislerini onaylamak kıymetlidir. Çocukların sarsıntıdan sonra pek çok soruları ve tasaları olabilir. Hisleri ve tasaları hakkında konuşmaları için onları cesaretlendirmek ve onları yargılamadan dinlemek önemlidir” dedi. 

“MEVCUT DURUMU İNKÂR EDEN TELAFFUZLARDAN UZAK DURULMALIDIR”

Yapılması gereken birinci şeyin çocukların en temel muhtaçlığı olan fizikî güvenliklerinin sağlanması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun mevzuya ait şunları ekledi: “Deprem riski devam eden bölgelerde çocuğu tehlikeden uzak, inançlı bir yerde tutmak kıymetlidir. Afet sonrasında çocukları dinlemek ve hislerini onaylamak gerekir. Çocukların sarsıntıdan sonra pek çok soruları ve kaygıları olabilir. Hisleri ve telaşları hakkında konuşmaları için onları cesaretlendirmek ve onları yargılamadan dinlemek değerlidir. Çocuklarla irtibat kurarken ‘Bir şey yok, hiçbir şey yok, korkma, sakin ol’ üzere mevcut durumu inkâr eden telaffuzlardan uzak durulmalıdır. Çocuğa neler olduğu basitçe açıklanmalı ‘Deprem oldu, meskenimiz hasar aldı, artık güvendeyiz’ üzere kısa ve somut sözlerle durum açıklanmalıdır.

“TRAVMA KONUSUNDA ÇALIŞAN UZMANLAR MÜDAHALE ETMELİ”

Çocukların etrafta neler olduğunu ve ne yapması gerektiklerini ebeveyne ya da yakınındaki yetişkine bakarak karar verdiğine değinen Uzun, “Ebeveynler ya da çocuğun yanında olan yetişkinler kendi korkularını denetim etmelidir. Çocuklar hislerini sözel olarak tabir edemeyebilirler. Hislerini tabir edebilmeleri için sanat, müzik yahut başka yaratıcı etkinliklerle durumu ve hislerini tabir etmeye teşvik etmek kıymetlidir. Uyumakta, yemek yemekte zorlanıyorsa yahut bilhassa kaygılı yahut içine kapanık haller sergiliyorsa, travma konusunda uzmanlaşmış bir ruh sıhhati uzmanından profesyonel yardım almayı düşünmek hakikat olacaktır” dedi. 

“ÇOCUKLARA UYGUN DAYANAK SAĞLANIRSA GERİLİMLİ OLAYLARI ATLATIRLAR”

Çocukların tabiatları gereği hem kırılgan hem dirençli olduğunu ve uygun dayanak sağlandığında gerilimli olayları atlattıklarını söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun, Çocukların olumsuz ömür tecrübeleri karşısında esnek ve güçlü olma hünerini arttırmak için öncelikle ebeveynlerin his idaresi maharetlerinin kâfi olmasının kıymetine değindi. Akabinde çocuklara sarsıntının nasıl anlatılması gerektiğini açıkladı: “Doğrudan ya da dolaylı olarak sarsıntıya maruz kalmış çocuklara sarsıntıya ait şuur kazandırırken gelişim seviyesinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. On yaşından daha küçük çocuklara, sarsıntısı tanımlarken gereğinden fazla detaya girmemek, anlayabileceği somut tabirler kullanmak, yalın ve kolay bir lisan kullan değerlidir. ‘Büyük bir zelzele oldu. Bu zelzelenin şiddetinden meskenimiz hasar gördü. Hepimiz hâlâ şoktayız. Sen de sarsıldın fakat daima yanında olacağız’ gibisi sözler kullanılabilir. 

“AFETLER, BİLİNÇALTINA SIKIŞMIŞ TRAVMALARI TETİKLEYEBİLİR”

Afetler, daha evvel yaşanmış ve hatırlanmasa da bilinçaltına sıkışmış travmaları tetikleyebileceğini söyleyen Uzun, “Göçük altında kalma tasası, mevt tasası, çaresizlik ve güçsüzlük hissi ağır bir biçimde yaşanabilir. Olumsuz niyetler zihni meşgul etmeye başlayabilir. Daima olarak muhtemel sarsıntı fikirleri, bu kanıları ağır bir biçimde paylaşma muhtaçlığı, zelzeleye dair haberleri takip etme gereksinimi oluşabilir. Bu yüzden travmaya maruz kalan çocuklarda telaş, donakalma, yerinde duramama, dikkat eksikliği, zihinde bulanıklık, ne yapacağını bilememe, ortamdan kopuk hissetme, inançsız hissetme üzere durumlar meydana gelebilir. Afetler, daha evvel yaşanmış, hatırlanmasa da bilinçaltına sıkışmış travmaları da tetikleme riski taşır. Zelzelenin üzerinden geçen vakte karşın çocuklarda dikkatini toplama, organize olma, kendini günlük akışa bırakma ya da işe odaklanamama ve hafıza ile ilgili problemler yaşanıyorsa bir uzmana danışılmalıdır” dedi. 

“HEDEF VE HAYALLERİ HALA GERÇEKLEŞTİREBİLECEKLERİNİ SÖYLEMEK ÖNEMLİDİR”

Depremde fizikî olarak ziyan gören çocukların ruhsal sıhhatine ait kıymetli ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Bilge Uzun,  “Depremde bir uzuv kaybetmek, çocuklar için travmatik ve hayatı değiştiren bir tecrübedir. Çocuğun fizikî gereksinimlerinin karşılandığından ve gerekli tıbbi bakıma erişebildiğinden emin olunması gereklidir. Uzvunu kaybetmiş çocuklarda sıkıntı, öfke, hayal kırıklığı ve hüzün üzere bir ağır hisler olağandır. Bu nedenle onların güçlü yanlarına ve yeteneklerine odaklanmalarına yardımcı olup amaçlarını ve hayallerini hâlâ gerçekleştirebileceklerini bilmelerini sağlamak değerlidir. Çocukların hislerini tabir edebilmeleri için sanat, müzik yahut başka yaratıcı etkinliklerle durumu ve hislerini söz etmeye teşvik etmek önemlidir” dedi. 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı